Vừa qua, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã thông báo về việc Việt Nam với tư cách thành viên của Hiệp hội các quốc gia Ðông - Nam Á (ASEAN) sẽ tham gia ứng cử vào vị trí thành viên của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc (LHQ) nhiệm kỳ 2023-2025. Lập tức trên một số trang mạng ở nước ngoài và mạng xã hội đã xuất hiện ý kiến công kích, chỉ trích và xuyên tạc, phủ nhận những thành tựu nhân quyền của Việt Nam. Và rất nhanh chóng, trên trang Trực diện TV, ông Minh Giang - người Mỹ gốc Việt, đã đăng video-clip "Việt Nam ứng cử thành viên Hội đồng Nhân quyền LHQ: Có gì phải chống?" để trình bày ý kiến của mình về vấn đề này. Xin giới thiệu với bạn đọc bản lược ghi từ video-clip.
Đây không phải là lần đầu tiên Việt Nam ứng cử vào vị trí thành viên Hội đồng Nhân quyền LHQ. Trước đó, Việt Nam đã là thành viên Hội đồng Nhân quyền LHQ nhiệm kỳ 2014-2016. Lần này Việt Nam tái cử và khả năng đắc cử của Việt Nam rất cao vì cả khối ASEAN đã đồng ý để giới thiệu Việt Nam ứng cử vào vị trí đó. Năm 1976, Việt Nam trở thành thành viên chính thức của LHQ, từ đó đến nay, Việt Nam được đánh giá ngày càng chủ động hơn trong việc tham gia các tổ chức của LHQ. Trong các năm gần đây, Việt Nam đã trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ, cơ quan được đánh giá là quan trọng, uy tín nhất của LHQ, và năm 2020, Việt Nam đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN. Trong chế định của LHQ, việc gia nhập nhiều hơn vào các tổ chức quốc tế thể hiện tính chủ động và giúp cho việc tích lũy kinh nghiệm, xây dựng các khối liên minh, tìm kiếm sự ủng hộ, hoặc lên tiếng trong các hồ sơ hoặc vấn đề khác nhau để bảo vệ vị thế của đất nước, hoặc bảo vệ những tiêu chí cũng như các vấn đề mà Việt Nam ủng hộ. Ðó là điều rất là tốt, và nước nào cũng cần phải làm như thế.
Khi Bộ Ngoại giao Việt Nam thông báo về việc Việt Nam với tư cách thành viên của ASEAN sẽ tham gia ứng cử vào vị trí thành viên của Hội đồng nhân quyền LHQ, đã có khá nhiều ý kiến chỉ trích từ giới gọi là "đấu tranh dân chủ, nhân quyền cho Việt Nam", đấu tranh chống chính quyền Việt Nam hoặc các tổ chức ở hải ngoại luôn chỉ trích "Việt Nam vi phạm nhân quyền, độc tài, đảng trị"… Những người này nói rằng Việt Nam "không xứng đáng ứng cử vào vai trò đó", họ lập luận rằng "Việt Nam thường xuyên bị các đối tác châu Âu hoặc thành viên trong các quốc hội, ngay cả Mỹ và nước khác lên án về hoạt động vi phạm nhân quyền hoặc yêu cầu trả tự do cho người này người kia vì tội xâm phạm an ninh quốc gia, họ gọi là "tù chính trị" và cầm tù những người hoạt động trong lĩnh vực nhân quyền". Nhìn nhận lại các vấn đề như vậy, chúng ta thấy có đúng như thế không? EU và Việt Nam mới đây đã thông qua việc ký kết EVFTA (Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU), EVIPA (Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU). Ðối với Mỹ, cũng có một vài thành viên Quốc hội Mỹ lên tiếng, nhưng cũng chỉ dừng ở mức độ đó. Thực tế đối thoại nhân quyền giữa Việt Nam với châu Âu, Mỹ hằng năm vẫn diễn ra. Mặc dù vẫn có sự "tố cáo" từ các tổ chức chống đối chính quyền Việt Nam, nhưng rõ ràng họ không thể đưa Việt Nam vào danh sách các nước cần quan tâm đến vấn đề tự do tôn giáo (CPC) hoặc vấn đề nhân quyền. Từ trước đến giờ, một số tổ chức nhân danh nhân quyền như AI (Ân xá quốc tế), HRW (Theo dõi nhân quyền),… cũng bị tố cáo là thiếu hiểu biết về những vấn đề liên quan đến Việt Nam, vì họ từng đưa ra những kết luận mà phía Việt Nam cho là sai trái. Các tổ chức đó có cái nhìn thiển cận, không đến tận nơi, thiếu tin tức và chỉ nghe một chiều từ phía chống đối chính quyền, vì vậy họ càng đưa ra các nhận định sai trái hơn.
Vậy tại sao khi Việt Nam ứng cử vào vị trí thành viên Hội đồng Nhân quyền LHQ thì lực lượng gọi là "đấu tranh dân chủ, nhân quyền" lại không muốn? Lại có ý kiến cho rằng nếu Việt Nam chưa có dân chủ, vi phạm nhân quyền thì nên tham gia vào các tổ chức đó, và các tổ chức đó sẽ giới thiệu với thành viên khác, giúp những quốc gia chưa đầy đủ về vấn đề dân chủ, nhân quyền như Việt Nam hoàn thiện hơn. Thoạt nghe có vẻ có lý, song thực ra ở đây họ ngăn cản vì một lý do khác, họ muốn chứng minh Việt Nam là "thành viên không đủ tư cách". Không được bầu vào Hội đồng nhân quyền LHQ tức là không có nhân quyền, như vậy rất nghiêm trọng, từ đó người ta có cớ để tiếp tục "đấu tranh, chỉ trích" và muốn Việt Nam "phải bị trừng phạt". Một điều rất lạ là họ vẫn nói tiếng Việt, vẫn tự coi mình là người Việt ở nước ngoài, hễ mở miệng ra là nói đấu tranh cho người trong nước quyền sống, quyền hạnh phúc, quyền tự do, nâng cao mức sống,… nhưng ngược lại, họ muốn "đấu tranh" cho Việt Nam bị tổn thương nhiều hơn, bị cấm vận nhiều hơn, bị đối xử khắc nghiệt hơn. Trút giận dữ lên quê hương, lên chính quyền trong nước, nhưng đối tượng gánh chịu là ai, cuối cùng vẫn là người dân mà thôi. Họ "giương cao ngọn cờ đấu tranh cho 96 triệu đồng bào trong nước" nhưng chúng ta thấy họ chỉ muốn tạo ra một môi trường, viễn cảnh hết sức nặng nề để có cớ tiếp tục chống đối. (còn nữa)