PHẢI CHĂNG CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN LÀ NGOẠI LAI,

BẮT NGUỒN TỪ PHƯƠNG TÂY NÊN KHÔNG CÒN PHÙ HỢP VỚI VIỆT NAM?

Việt Giang

Suốt hàng thế kỷ qua, nhất là những thập niên cuối thể kỷ XX trở lại đây, chủ nghĩa Mác - Lênin đã bị xuyên tạc, bóp méo một cách giáo điều hay cơ hội đủ loại. Và ngày nay, nó càng bị hiểu một cách thô lậu, nhất là sau khi chủ nghĩa xã hội sụp đổ ở Đông Âu và Liên Xô, mà luận điệu cho rằng chủ nghĩa Mác - Lênin là ngoại lai, bắt nguồn từ phương Tây nên không còn phù hợp với Việt Nam là một trong số đó.

Chúng ta thấy rằng, C.Mác và Ph.Ăngghen, V.I.Lênin không phải là những “ông thầy bói của lịch sử”, như mấy ai bôi nhọ hay huyễn hoặc, dù vô tình hay cố ý. Các ông là những nhà khoa học - những nhà cách mạng. Lý tưởng của các ông theo đuổi cũng là khát vọng hàng ngàn năm của con người - lý tưởng giải phóng triệt để con người. Phải chăng lý tưởng thiêng liêng này chỉ có phương Tây cần, chỉ có phù hợp với phương Tây, nơi mà chủ nghĩa tư bản ra đời, đã, đang chà đạp lên số phận mỗi con người và các dân tộc nhược tiểu?

Chủ nghĩa mà các ông sáng lập và đấu tranh không mệt mỏi là để nhằm hiện thực hóa lý tưởng giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc, giải phóng con người, trên cơ sở lịch sử cụ thể, một cách khách quan theo cái lôgíc phát triển tất yếu của nhân loại, bằng cách giải phẫu và biến đổi cách mạng các xã hội mà loài người đã và đang tồn tại. Nói cách khác, lý luận của các ông chỉ giúp loài người lựa chọn điều cần và con đường phải đi để dẫn tới chân lý, với những lực lượng tiên quyết, tiên phong, những điều kiện có tính chất cần và đủ, khi đứng ở ngã ba lịch sử của sự lựa chọn và khi cần phải quyết định. Thử hỏi điều đó, phương Đông giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX - nơi chủ nghĩa thực dân đang giày xéo lên tất cả các dân tộc, dưới gót sắt nô dịch của chúng - có cần hay không? Hay chỉ phương Tây nơi giai cấp công nhân và nhân dân lao động đang bị chính chủ nghĩa tư bản cầm tù?

Các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin không chỉ đơn thuần giải phẫu các hình thái kinh tế - xã hội, mà bắt đầu từ cấu trúc nền tảng, để làm nổi bật lên những vấn đề của chúng và cuối cùng, dự báo sự sụp đổ tất yếu và sự thay thế giữa chúng với nhau hoặc tuần tự, hoặc nhảy vọt một cách biện chứng, theo quy luật. Một cách lịch sử - tự nhiên, từ chế độ cộng sản nguyên thủy, nhân loại bước lên chế độ chiếm hữu nô lệ, rồi chế độ phong kiến tới chủ nghĩa tư bản thì sau hình thái kinh tế tư bản chủ nghĩa ấy chính là chủ nghĩa cộng sản. Đó là cái tất yếu lịch sử hợp quy luật mà chủ nghĩa Mác - Lênin đã chỉ ra.

Chủ nghĩa Mác - Lênin là khoa học và cách mạng triệt để, luôn đứng trên nền tảng thực tiễn, thấm đượm tính nhân văn cao cả, nó giải quyết tất cả những trăn trở của nhân loại cần lao, dù ở phương Đông hay phương Tây trên con đường tìm kiếm tự do, hạnh phúc đích thực nơi trần thế. Thực tế cho thấy, từ khi hình thành, phát triển và được xác lập vào cuối thế kỷ XIX, hệ thống tư tưởng, quan điểm và những quy luật kinh tế - xã hội mà hệ thống khoa học đó phát hiện ra ngày càng được chứng minh bằng cuộc sống, được thừa nhận rộng rãi và trở thành nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động cách mạng của giai cấp công nhân trên toàn thế giới, là vũ khí lý luận sắc bén của giai cấp công nhân và nhân dân lao động trên các châu lục và các đảng tiên phong, chân chính của giai cấp đó, không chỉ riêng Việt Nam hay bất cứ quốc gia, dân tộc, châu lục nào.

Ai cũng có thể thấy, từ “bóng ma” ở châu Âu, chủ nghĩa cộng sản khoa học đã được thực nghiệm bằng những cuộc cách mạng vô sản nổ ra và thành công, chính quyền công nông được xác lập trong thực tiễn, chủ nghĩa xã hội hiện thực đã tồn tại với tính ưu việt và sức sống của nó trên thế giới. Nó là linh hồn của các phong trào tiến bộ, giúp các dân tộc đập tan chủ nghĩa phát xít, giải phóng khỏi chủ nghĩa thực dân, thuộc địa (những sản phẩm trong quá trình phát triển chủ nghĩa tư bản), giành độc lập dân tộc, giành quyền tự do cho toàn thể nhân loại cần lao, chứ đâu riêng mình phương trời hay châu lục nào. Và không phải ai khác, chính bản thân chủ nghĩa tư bản dù ở phương Đông hay phương Tây cũng đã sử dụng chủ nghĩa Mác - Lênin nhằm điều chỉnh, thích nghi để tồn tại đến ngày hôm nay.

C.Mác nhà khoa học thiên tài và nhà cách mạng triệt để nhất đã vạch trần một cách chính xác bản chất bóc lột của chủ nghĩa tư bản - thủ phạm cầm tù nhân dân lao động dù là ở chính quốc hay ở thuộc địa, là kẻ chà đạp lên độc lập, tự do của các dân tộc từ Âu tới Á… Bản chất bóc lột của chủ nghĩa tư bản vẫn không thay đổi, bản chất phản động toàn diện của nền chính trị tư sản hiện đại vẫn tồn tại, bản chất mâu thuẫn, khủng hoảng và xu hướng diệt vong tất yếu của chủ nghĩa tư bản vẫn là vấn đề thời sự không chỉ thời C.Mác và Ph.Ăngghen sống mà còn tới tận ngày nay.

Thế nhưng, các quan điểm sai trái và ác ý lại vin vào việc sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu và Liên Xô để hô hoán lên rằng: “Chủ nghĩa Mác đã thất bại”. Và hôm nay, chính họ đã tự phơi bày một lối hiểu “trích cú”, “tầm chương”, thiếu tính toàn diện và phi khoa học về chủ nghĩa Mác, khi chủ nghĩa tư bản đang vẫy vùng thoát khỏi khủng hoảng, theo dự báo của Mác và khỏa lấp sự tráo trở đó nhân sự thăng trầm của chủ nghĩa xã hội.

Nhưng lý lẽ đó không đánh lừa được ai. Lương tri của nhân loại vẫn rất tỉnh táo và sáng suốt trong cách nhìn nhận chủ nghĩa Mác. Nhiều vấn đề kinh tế - xã hội đã và đang được nhiều người ở chính các nước tư bản phát triển tìm đọc để mong tìm được lời giải cho chính xã hội hiện thực. Nó đánh dấu sự phát triển của trí tuệ nhân loại, sự tỉnh táo của loài người tiến bộ. Hơn nữa, chính những người cố tính thóa mạ, bôi nhọ Mác, cố tính không hiểu rằng chủ nghĩa xã hội ở Đông Âu và Liên Xô sụp đổ không phải vì học thuyết Mác không còn tính thời đại, mà là sự phá sản của sự sai lầm trong xây dựng đường lối lãnh đạo của đảng cầm quyền ở đó, do đi chệch khỏi chủ nghĩa Mác - Lênin chân chính, mà còn là sự xét lại, phản bội chủ nghĩa cộng sản khoa học; điều này thì chính những nhân vật phản bội sau này đã thú nhận. Đồng thời, không thể không kể đến những âm mưu thâm độc, trong chiến lược “diễn biến hòa bình” mà chính chủ nghĩa đế quốc sử dụng. Kẻ thù của các Đảng Cộng sản đã triệt để lợi dụng những sai lầm, khiếm khuyết không được khắc phục kịp thời trong lãnh đạo và điều hành đất nước của các đảng đó… để mua chuộc, kích động và cổ vũ những phần tử cơ hội bên trong, khuyến khích những hành động phản cách mạng bên ngoài. Kẻ thù của Mác đã đổ tất cả những điều đó cho Mác, cho chủ nghĩa Mác - Lênin.

Ở Việt Nam, chính nhờ Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam biết vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, đã đưa cách mạng Việt Nam vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách, giành được những thắng lợi to lớn trong quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Những thắng lợi là những minh chứng hùng hồn giá trị thời đại và sức sống bất diệt của chủ nghĩa Mác - Lênin. Bởi vậy, đối với cách mạng và nhân dân Việt Nam, chủ nghĩa Mác - Lênin không những là cái cẩm nang thần kỳ, là kim chỉ nam mà còn là mặt trời soi sáng trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

Như vậy, thắng lợi của cách mạng Việt Nam là một trong nhiều minh chứng, chứng minh chủ nghĩa Mác - Lênin không chỉ đúng ở phương Tây mà còn đúng ở cả phương Đông, đúng trên phạm vi toàn nhân loại. Đó không phải là một học thuyết giáo điều, mà là một học thuyết mở, đòi hỏi phải luôn được bổ sung và phát triển cùng với thời đại, cùng với thực tiễn phát triển của loài người - điều mà các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác - Lênin luôn nhắc nhở những người đi sau.

CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN KHÔNG LỖI THỜI

Việt Giang

Chủ nghĩa Mác - Lênin luôn mang trong mình bản chất khoa học - cách mạng và nhân văn. Đó là một học thuyết sống động, luôn mang hơi thở của thời đại, là một học thuyết không lỗi thời, bởi vì những lý do sau đây:

1. Chủ nghĩa Mác - Lênin khi ra đời đã kế thừa một cách có phê phán những thành tựu trí tuệ của loài người và không ngừng được bổ sung phát triển trong thực tiễn.

- Chủ nghĩa Mác - Lênin ra đời khi chủ nghĩa tư bản đã bộc lộ những mâu thuẫn gay gắt, phơi bày bản chất giai cấp của nó với sự bóc lột người lao động đến cùng cực.

- Chủ nghĩa Mác - Lênin đã chỉ rõ quy luật vận động phát triển của xã hội loài người. Điều mà xưa nay chưa học thuyết nào làm được

- Chủ nghĩa Mác - Lênin luôn được bổ sung phát triển từ C.Mác và Ph.Ăngghen, V.I.Lênin và Hồ Chí Minh, cùng các Đảng Cộng sản sau này.

- Đó vẫn là khoa học về những quy luật chung nhất của sự vận động, phát triển của tự nhiên, xã hội, tư duy; quy luật về sự phát triển của sản xuất xã hội, về cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản và nhân dân lao động chống lại áp hức, bóc lột, mưu cầu tự do, hạnh phúc; quy luật về cách mạng xã hội chủ nghĩa và con đường xây dựng, phát triển đi tới chủ nghĩa cộng sản.

-  Chủ nghĩa tư bản đang vận động không ngoài những quy luật mà chủ nghĩa Mác - Lênin đã chỉ ra. Bản chất của nó không thay đổi, nhưng được che đậy dưới lớp vỏ hào nhoáng, mỹ miều hơn. Sự hung hăng, tham vọng chiếm đoạt của chủ nghĩa tư bản vẫn đang bộc lộ rất rõ, nhất là qua các cuộc chiến tranh gần đây.

-  Loài người vẫn đang mơ ước đến một thế giới công bằng bình đẳng. Những sự bất công, ngang trái, những nghịch lý ở khắp nới trên thế giới, thử hỏi do ai gây ra?

2. Sự sụp đổ của hệ thống xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô không phải là sự sụp đổ của chủ nghĩa Mác - Lênin, không minh chứng cho sự lỗi thời của chủ nghĩa Mác - Lênin.

- Những thành tựu mà các nước Đông Âu, Liên Xô đạt được trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội là không thể phủ nhận. Điều này đã được chính các học giả phương Tây như: Henry Kissinger, Brêginxki thừa nhận. Nó đã từng khơi dậy lương tâm, lương tri của thời đại, của nhân loại.

- Đó là sự sụp đổ của một mô hình cụ thể, với nhiều khuyết tật sai lầm, chưa đúng với tinh thần chủ nghĩa Mác - Lênin. Đó không phải là sự sụp đổ của một học thuyết khoa học, không phải là sự sụp đổ về tương lai tiến bộ của nhân loại. Tất nhiên đó là một bài học đau đớn, không chỉ cho những người cộng sản mà cho cả nhân loại tiến bộ. Đó là kết quả của sự bảo thủ, không nhìn thẳng vào sự thật, chậm đổi mới nhận thức và đổi mới chính sách cũng như những giải pháp cần thiết để giải quyết mâu thuẫn xã hội nảy sinh. Đó cũng là sai lầm do không nhận thức đúng đắn, những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin về tính biện chứng của quá trình phát triển.

3. Đúng là hiện nay chủ nghĩa tư bản vẫn còn khả năng phát triển, các nước tư bản chủ nghĩa phát triển đã có những thành tựu phát triển kinh tế, khoa học - công nghệ kéo theo những cải thiện nhất định về điều kiện sống của người dân. Nhưng đó mới chỉ là cái nhìn thực tại, phiến diện không thấy quá khứ và tương lai.

- Chủ nghĩa tư bản đã trải qua một thời gian phát triển 500 năm, con đường phát triển của nó chứa đầy máu và nước mắt của nhân loại cần lao, thống khổ trên khắp các thuộc địa. Phía sau những thành tựu của các nước tư bản phát triển hôm nay, là kết quả lịch sử của sự nô dịch, diệt chủng, bạo lực và bóc lột một cách ghê tởm ngày hôm qua. Không biết bao nhiêu tài nguyên, của cải được về các chính quốc, không biết bao nhiêu máu xương của người lao động khắp nơi trên thế giới đổ xuống để làm giàu cho chủ nghĩa tư bản, mà Việt Nam là một ví dụ.

- Trong quá trình phát triển, chủ nghĩa tư bản đã đem bom đạn đi khắp nơi trên thế giới, để “dạy” cho những dân tộc nào không biết “vâng lời” nó, nó chà đạp lên danh dự, nhân phẩm của người lao động, nó chà đạp lên thân phận các dân tộc nhược tiểu. Không biết có bao nhiêu cuộc chiến tranh, biết bao nhiêu cuộc tàn sát man rợ mà chủ nghĩa tư bản đã gây ra, và Việt Nam cũng là một ví dụ điển hình. Thật là nực cười, khi những kẻ cướp bóc, giết hại bao người, “máu, mỡ no nê” rồi lại quay sang đi dạy người khác “dân chủ”, “nhân quyền”…

- Tuy nhiên, có một thực tế là, số những người chứng kiến sự tàn bạo của chủ nghĩa tư bản trước đây đang ngày càng ít đi, những người sinh sau này thường chỉ thấy sự hào nhoàng bên ngoài mà không thấy được những đau khổ mà nhân loại đã phải sống trước đây dưới gót dày chủ nghĩa tư bản - chủ nghĩa đế quốc - chủ nghĩa thực dân. Họ cũng chỉ nhìn thấy chủ nghĩa tư bản ở Tây Âu, Bắc Mỹ mà không thấy chủ nghĩa tư bản ở châu Á, Phi, Mỹ Latinh. Chỉ có bằng sự phân tích sâu sắc, toàn diện, bằng cách nhìn công bằng, có cái nhìn xuyên suốt, mới thấy được bản chất của chủ nghĩa tư bản, mới thấy được sự đóng góp to lớn của chủ nghĩa xã hội.

4. Những sai lầm, khó khăn, hạn chế trong quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta cũng không phải bắt nguồn từ chủ nghĩa Mác - Lênin.

- Chúng ta không giấu giếm những sai lầm, khuyết điểm, hạn chế trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, điều này đã được các văn kiện của Đảng Cộng sản Việt Nam trong thời kỳ đổi mới chỉ rõ. Nó có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan gây ra. Xây dựng chủ nghĩa xã hội là một quá trình vô cùng khó khăn, gian khổ, đòi hỏi thời gian và nguồn lực to lớn với nhiều điều kiện khác nhau. Chúng ta bắt tay vào xây dựng chủ nghĩa xã hội từ một nước nông nghiệp bị tàn phá nặng nề sau chiến tranh. Khó khăn lớn nhất không phải là chúng ta thiếu thốn cơ sở vật chất, mà là từ quan điểm, tác phong… mang nặng văn hóa nông nghiệp điển hình. Trong khi đó, sự nghiệp của chúng ta lại không có tiền lệ, không có sự hỗ trợ của phe xã hội chủ nghĩa như trước đây, trong khi chúng ta luôn bị các thế lực thù địch tìm mọi cách chống phá.

- Vượt lên tất cả Đảng Cộng sản Việt Nam, nhân dân Việt Nam đã kiên quyết đổi mới và giành được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Chúng ta đã duy trì tốc độ tăng trưởng GDP cao trên 6,5% trong suốt hơn 30 năm đổi mới. Đời sống nhân dân được cải thiện cơ bản. Vị thế trong khu vực và quốc tế của đất nước ngày càng được nâng cao. Việt Nam đang trở thành một điểm sáng toàn cầu trong thực hiện xóa đói, giảm nghèo, là một tấm gương trong quá trình phát triển… Những thành tựu đó, gắn liền với việc chúng ta nhận thức ngày càng đúng đắn những quan điểm, nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin và cùng với đó là tư tưởng Hồ Chí Minh. Như vậy, chủ nghĩa Mác - Lênin vẫn là một học thuyết sinh động, đầy sức sống luôn mang hơi thở của thực tiễn, chỉ cần chúng ta không rơi vào giáo điều, xét lại, mà biết vận dụng sáng tạo, bổ sung phát triển trong thực tiễn thì chủ nghĩa Mác - Lênin vẫn mãi là kim chỉ nam cho hành động, là “mặt trời soi sáng” cho chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng.