CHẤN CHỈNH NHỮNG SAI PHẠM, LỆCH LẠC
TRONG HOẠT ĐỘNG XUẤT BẢN
Sách là sản phẩm văn hóa đặc biệt. Bất cứ một sai
phạm nào, nhất là sai phạm về chính trị tư tưởng và lệch lạc về văn hóa, đạo
đức sẽ “tiêm nhiễm” và để lại những “di chứng” tai hại trong đời sống tinh thần
công chúng. Đây cũng là một biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội
bộ không thể xem thường.
Nhiều cuốn sách có nội dung lệch lạc tư tưởng chính trị, sai
sót về lịch sử
Đứng trước sự cạnh tranh gay gắt của các phương tiện truyền
thông đại chúng và sự “lên ngôi” của văn hóa nghe nhìn, hoạt động xuất bản,
phát hành sách những năm qua gặp không ít khó khăn. Nhưng nhìn chung, việc duy
trì xuất bản số lượng sách giữ được ổn định, nhiều đầu sách có sự phát triển
mới về chất lượng. Công tác thẩm định, biên tập các đầu sách xuất bản được quản
lý chặt chẽ hơn. Việc in ấn, trình bày sách ngày càng hiện đại, bắt mắt và sự
phong phú về nội dung của các loại sách góp phần thu hút bạn đọc quan tâm hơn
đến văn hóa đọc.
Tuy nhiên, một trong những biểu hiện nổi cộm trong hoạt động
xuất bản những năm gần đây là khuynh hướng thương mại hóa, chạy theo lợi nhuận
thuần túy không bị ngăn chặn, đẩy lùi, mà tiếp tục có những biểu hiện mới phức
tạp, tinh vi hơn. Việc buông lỏng quản lý để các đối tác liên kết thao túng
trong các khâu xuất bản dẫn tới hệ lụy là cho ra đời nhiều cuốn sách có nội
dung vô bổ, thậm chí lệch lạc, độc hại vì đã “hạ thấp, phủ nhận những thành quả
cách mạng, xuyên tạc lịch sử; sáng tác, quảng bá những tác phẩm văn hóa, nghệ
thuật lệch lạc, bóp méo lịch sử, hạ thấp uy tín của Đảng” như Nghị quyết Trung
ương 4, khóa XII đã chỉ ra. Đây là những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển
hóa” trong nội bộ không thể xem thường.
Thời gian qua, có những cuốn sách ngay sau khi phát hành bị
bạn đọc phản ứng gay gắt bởi cách viết dễ dãi, tự nhiên chủ nghĩa, miêu tả tỉ
mỉ các hành vi tình dục rất phản cảm. Đáng báo động hơn, những cuốn sách có nội
dung sai phạm về chính trị tư tưởng, phủ nhận Chủ nghĩa Mác-Lênin, xuyên tạc
chế độ xã hội chủ nghĩa (XHCN) ở nước ta; nhìn nhận cuộc sống hiện thực xã hội
dưới con mắt u ám, quy chụp, thiếu tính xây dựng; đề cập đến các nhân vật, sự
kiện nhạy cảm trong lịch sử chưa đúng mực, thấu đáo, công tâm. Bên cạnh đó, một
số tác phẩm viết về lịch sử nhưng không phải để làm đúng hơn về lịch sử, mà
mang dụng ý “xét lại lịch sử” và có cả những cuốn sách mượn cớ viết về chiến
tranh giải phóng dân tộc để “giải thiêng lịch sử” với sự ngộ nhận, mơ hồ, thậm
chí mang ý đồ chính trị xấu.
Khoảng chục năm trở lại đây, cơ quan quản lý Nhà nước đã phải
thu hồi, dừng phát hành hàng chục cuốn sách chứa nội dung tư tưởng có thể tiêm
nhiễm “độc hại” vào tâm hồn công chúng, như cuốn sách dịch “Chuyện ở nông trại”
có nhiều luận điểm sai trái, phản động về chế độ XHCN; cuốn sách dịch “Đường nô
lệ” có nội dung phê phán nặng nề chế độ XHCN; cuốn sách “Tranh luận để đồng
thuận” có những luận điểm đi ngược lại chủ trương của Đảng về phát triển kinh
tế-xã hội; cuốn “Việt Nam, thay đổi để hạnh phúc” có nhiều nội dung sai lầm, ấu
trĩ về nhận thức chính trị; cuốn “Bước thịnh suy của các triều đại phong kiến
Trung Quốc” có nội dung xuyên tạc lịch sử về chủ quyền Biển Đông của Việt Nam;
cuốn sách “Miếng ngon Hà Nội” có nội dung bị sửa chữa một cách lệch lạc với
động cơ chính trị xấu; cuốn sách “Tôn giáo và văn hóa-Lý thuyết cơ bản và giải
pháp định hướng khai thác các giá trị văn hóa tôn giáo phục vụ phát triển xã
hội Việt Nam hiện nay” có sai phạm nghiêm trọng về nội dung chính trị, tư
tưởng…
Nếu am hiểu lịch sử, có nhãn quan chính trị đúng đắn, phông
văn hóa sâu rộng, có lẽ một số “tác giả” thời hiện đại không thể viết những chi
tiết lịch sử sai lệch, như: “Pháp xâm lược Việt Nam năm 1868” (trong khi mốc
lịch sử này là 1858); “Chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1953” (trong khi mốc lịch
sử này là 1954); “Ngày toàn quốc kháng chiến là ngày 23-11-1946” (trong khi sự
kiện lịch sử này chính xác là ngày 19-12-1946). Không chỉ vậy, người ta đã tùy
tiện “sáng tạo” ra huyền thoại “Lạc Long Quân, Âu Cơ, Thần Lửa, Thánh Gióng” là
“tứ bất tử” của văn hóa truyền thống Việt Nam (!). Trong khi từ lâu các nhà
nghiên cứu và nhân dân ta bao đời nay coi “tứ bất tử” là Tản Viên Sơn Thánh,
Phù Đổng Thiên Vương, Chử Đồng Tử, Mẫu Liễu Hạnh. Đấy là những sai sót trong
các cuốn sách “Danh nhân và thời đại”, “Huyền thoại với lời ru”, “Đại Quang
Việt sử tập 1” do một nhà xuất bản (NXB) ở phía Nam liên kết với một đối tác
doanh nghiệp sách xuất bản, phát hành.
Cần tăng cường quản lý chặt chẽ các khâu xuất bản
Là một trong những lĩnh vực quan trọng của văn hóa, tư tưởng,
hoạt động xuất bản nói chung, việc xuất bản sách nói riêng, có vai trò to lớn
góp phần xây dựng nhân sinh quan cách mạng, niềm tin khoa học, đạo đức và lối
sống tốt đẹp cho cán bộ, đảng viên và đáp ứng nhu cầu đời sống tinh thần cho
nhân dân. Vì vậy, bất cứ kẽ hở nào trong công tác quản lý xuất bản cũng như để
lọt những cuốn sách có nội dung, tư tưởng thiếu lành mạnh, độc hại ra thị
trường đều có thể dẫn đến những hệ lụy tai hại.
Theo nhận định của Vụ Báo chí-Xuất bản (Ban Tuyên giáo Trung
ương), những năm gần đây, các sai phạm trong hoạt động xuất bản có xu hướng gia
tăng, mỗi năm phát hiện khoảng 10% sai phạm về nội dung xuất bản. Nói một cách
cụ thể hơn, cứ 10 cuốn sách ra đời thì có một cuốn sách có “vấn đề” về nội
dung. Tỷ lệ này rất đáng suy ngẫm. Vì nếu một cuốn sách có sai phạm, đặc biệt
là sai phạm về chính trị tư tưởng, về lịch sử, văn hóa dân tộc, thì sau khi
phát hành, một sai phạm có thể dẫn đến vô vàn hệ lụy khi bạn đọc, nhất là bạn
đọc trẻ tiếp nhận, thẩm thấu thông tin, nội dung sai phạm đó. Đơn cử, nếu không
ngăn chặn, thu hồi kịp thời một số cuốn sách có thông tin sai lệch về dấu mốc,
sự kiện lịch sử và nội dung văn hóa truyền thống dân tộc, thì rất có thể hàng
vạn, thậm chí hàng triệu thanh thiếu niên nước ta sẽ không có nhận thức đúng về
các sự kiện lịch sử Pháp xâm lược Việt Nam, Chiến thắng Điện Biên Phủ, Ngày
Toàn quốc kháng chiến; hoặc có thêm hoài nghi về “tứ bất tử” của văn hóa truyền
thống dân tộc Việt Nam.
Sách là sản phẩm văn hóa đặc biệt. Bất cứ sai phạm nào, nhất
là sai phạm về chính trị tư tưởng và lệch lạc về văn hóa, đạo đức đều có thể
“tiêm nhiễm” và để lại những “di chứng” tai hại trong đời sống tinh thần công
chúng và làm vẩn đục môi trường văn hóa đọc. Do vậy, các NXB và những
người làm công tác xuất bản phải nhận thức sâu sắc hơn nữa vị trí, vai trò, tầm
quan trọng của lĩnh vực xuất bản, để tự mình nêu cao ý thức chính trị, trách
nhiệm xã hội trong việc cho ra đời những cuốn sách có giá trị phục vụ công
chúng. Trong đó, cần quán triệt sâu sắc và nắm vững Chỉ thị số 42-CT/TW ngày
25-8-2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng “Về nâng cao chất lượng toàn diện của
hoạt động xuất bản” và thực hiện nghiêm túc Luật Xuất bản năm 2012. Đây vừa là
những định hướng quan trọng, vừa là những quy định cụ thể để các NXB và những
người làm công tác xuất bản đi đúng quỹ đạo, phát huy vai trò, trách nhiệm của
mình góp phần xây dựng thị trường xuất bản Việt Nam thật sự lành mạnh, phong
phú, mang lại đời sống tinh thần tốt đẹp cho nhân dân.
Để không cho những cuốn sách có nội dung vô bổ, lệch lạc xuất
hiện, trôi nổi trên thị trường, cần phải đề cao trách nhiệm của cơ quan chức
năng trong việc cấp phép, thẩm định, quản lý, kiểm tra, giám sát các hoạt động,
các khâu liên quan đến xuất bản sách. Kịp thời phát hiện, kiên quyết thu hồi,
nghiêm khắc xử lý, xử phạt các hành vi vi phạm, như: Xuất bản mà không đăng ký,
không có quyết định xuất bản hoặc không có giấy phép xuất bản; tự ý thay đổi,
làm sai lệch nội dung bản thảo đã được ký duyệt hoặc bản thảo tài liệu không
kinh doanh có dấu của cơ quan cấp giấy phép xuất bản. Đồng thời, chủ động thu
hồi, không cho tái bản, phát hành những cuốn sách có nội dung nhạy cảm về chính
trị mà chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép; các cuốn sách có nội dung kích
động bạo lực, truyền bá tư tưởng phản động, lối sống dâm ô, đồi trụy, hành vi
tội ác, tệ nạn xã hội, mê tín dị đoan, phá hoại thuần phong mỹ tục; các cuốn
sách chứa đựng nội dung xuyên tạc sự thật lịch sử, phủ nhận thành tựu cách
mạng, xúc phạm dân tộc, danh nhân, anh hùng dân tộc…
Một giải pháp không kém phần quan trọng là phải củng cố, nâng
cao vai trò của cấp ủy, tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên của các
NXB trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức các hoạt động xuất bản theo khuôn khổ
pháp luật. Đội ngũ đảng viên-biên tập viên các NXB cần phải thể hiện rõ
vai trò là những người “gác cổng” chặt chẽ, tỉ mỉ, thận trọng và là “bộ lọc”
trung thành, thông minh, tinh tế không để lộ, lọt ra thị trường những bài viết,
những trang bản thảo, những trang sách có nội dung lệch lạc về tư tưởng chính
trị, sai sót về sự kiện, nhân vật lịch sử hay có những nội dung phức tạp, nhạy
cảm chưa được các cơ quan có thẩm quyền đánh giá chính xác.
Sách là một trong những người bạn đồng hành tin cậy để góp
phần làm phong phú đời sống tâm hồn, nâng cao trí tuệ, mở rộng tầm nhìn, nâng
đỡ tinh thần con người hướng đến các giá trị chân-thiện-mỹ. Nhưng đó phải là
những cuốn sách thật sự có ý nghĩa, giá trị về nội dung, tư tưởng và nghệ thuật
thể hiện. Ngược lại, những cuốn sách có thể gây phương hại đến đời sống tình
cảm, tinh thần và niềm tin của con người, thì mỗi bạn đọc cần tỉnh táo, sáng
suốt trong việc lựa chọn, tìm đọc sách, phấn đấu trở thành độc giả thông thái
để có thể tiếp nhận, làm chủ được những cuốn sách hay, bổ ích.
THIỆN VĂN
http://www.qdnd.vn/phong-chong-tu-dien-bien-tu-chuyen-hoa/chan-chinh-nhung-sai-pham-lech-lac-trong-hoat-dong-xuat-ban-553902
