GIẢI PHÁP BẢO VỆ VÀ PHÁT TRIỂN CHỦ NGHĨA
MÁC-LÊNIN, TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH TRONG TÌNH HÌNH MỚI
Lê Huy
Chủ nghĩa xã hội hiện thực ra đời sau thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười
Nga năm 1917 và đã nhanh chóng trở thành hệ thống thế giới. Đó là kết quả của
sự hiện thực hóa chủ nghĩa Mác - Lênin trong điều kiện thực tiễn cách mạng thế
giới gắn liền với vai trò của V.I.Lênin và Đảng Bônsêvích Nga. Mặc dù vậy, sau
gần 80 năm phát triển, đến đầu thập niên cuối cùng của thế kỷ XX, chủ nghĩa xã
hội thế giới lâm vào thoái trào do sự xụp đổ của các nước xã hội chủ nghĩa ở
Đông Âu và Liên Xô. Sự sụp đổ của các nước xã hội chủ nghĩa, sự thoái trào của
chủ nghĩa xã hội hiện thực, đó là sự sụp đổ của một mô hình xã hội cụ thể,
thiếu sức sống do một số Đảng Cộng sản đã mắc bệnh giáo điều, chủ quan duy ý
chí, chưa nhận thức đúng và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều
kiện cụ thể mỗi nước.
Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch của chủ
nghĩa xã hội đã lợi dụng sự kiện này để xuyên tạc, phủ nhận, đòi xét lại chủ
nghĩa Mác - Lênin. Họ cho rằng, học thuyết Mác - Lênin là “quái thai”, “dị
dạng” của lịch sử, cho nên các mô hình xã hội đứng trên nền tảng của học thuyết
đó sẽ không thể tồn tại được và Cách mạng Tháng Mười là một hiện tượng hoàn
toàn Nga chứ không phải là sự kiện tất yếu của cuộc đấu tranh giai cấp mang tầm
quốc tế và có ý nghĩa vạch thời đại.
Trước sự thoái trào của chủ nghĩa xã hội và sự
chống phá của các thế lực thù địch đã tác động mạnh mẽ tới nhận thức, tình cảm
của nhiều người, kể cả cán bộ, đảng viên, làm giao động tư tưởng, giảm sút niềm
tin của quần chúng nhân dân vào con đường và sự tất thắng của chủ nghĩa xã hội.
Cùng với đó, sự xuất hiện niềm tin tôn giáo, tín ngưỡng có xu hướng gia tăng và
diễn biến phức tạp, biểu hiện ở việc khôi phục, lợi dụng mở rộng các hoạt động
lễ hội truyền thống gắn với du lịch tâm linh...
Sau hơn 25 năm diễn ra
sự kiện Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, đến nay chủ nghĩa xã hội đã có sự phục hồi
và phát triển công cuộc đổi mới, cải cách, mở cửa của Việt Nam, Trung Quốc và
một số nước khác, đã thu được những thành tựu quan trọng; phong trào cánh tả ở
Mỹ Latinh đang có sự trỗi dậy. Đó chính là sự minh chứng sinh động nhất về tính
nhân văn, hợp quy luật phát triển của chủ nghĩa xã hội nói riêng, chủ nghĩa Mác
- Lênin nói chung. Điều đó càng đòi hỏi những người cách mạng, những ai đã đặt
niềm tin vào tương lai phát triển của chủ nghĩa xã hội, thì tiếp tục nghiên cứu
thấu đáo, quán triệt sâu sắc để bảo vệ, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin trước
sự chống phá của các thế lực thù địch hiện nay.
Trước sự sụp đổ, thoái trào của
chủ nghĩa xã hội hiện thực, chủ nghĩa tư bản đã có sự điều chỉnh thích nghi để
tiếp tục tồn tại. Mặc
dù còn chứa đựng trong nó rất nhiều mâu thuẫn không thể dung hòa, thậm chí đã nảy
sinh nhiều khủng hoảng trầm trọng, triền miên, kéo dài cả về kinh tế và xã hội,
nhưng chủ nghĩa tư bản đã và đang tìm mọi cách điều chỉnh thích nghi, phục hồi
để kéo dài sự tồn tại trong bối cảnh mới. Vào thời điểm hiện tại, sức sống của
chủ nghĩa tư bản vẫn còn khá mạnh. Đây là một thực tế không thể phủ nhận và
cũng là vấn đề gây hoài nghi, dao động trong tư tưởng của không ít người về con
đường xã hội chủ nghĩa mà Đảng và nhân dân ta lựa chọn.
Các thế lực thù
địch, phản động, cơ hội chính trị tiếp tục đẩy mạnh chống phá cách mạng Việt
Nam, lợi dụng thời cơ tấn công vào chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
hòng phủ nhận nền tảng tư tưởng của Đảng. Chúng dùng nhiều thủ đoạn thâm độc
như: xuyên tạc thân thế, sự nghiệp, cuộc đời của Hồ Chí Minh để gây tâm lý hoài
nghi vào tính đúng đắn và giá trị to lớn của hệ thống di sản tư tưởng mà Người
để lại; tuyên truyền xuyên tác tuyệt đối hóa chủ nghĩa Mác - Lênin, hoặc tư
tưởng Hồ Chí Minh, nhưng thực chất là nhằm tách rời, làm mất cơ sở lý luận khoa
học của tư tưởng Hồ Chí Minh và đi đến hạ thấp giá trị và sức sống của một bộ
phận trong nền tảng tư tưởng của Đảng ta.
Cùng với việc đẩy mạnh chiến lược “diễn
biến hòa bình”, bạo loạn, lật đổ, các thế lực thù địch, phản động ra sức lợi
dụng những hạn chế, khuyết điểm của Đảng, sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của
một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên để thực hiện âm mưu kích động gây “tự diễn
biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ
ta. Điều đó, làm cho không chỉ nhân dân, mà cả những cán bộ, đảng viên chân
chính cũng dao động, hoài nghi, mất niềm tin vào đồng chí, vào tổ chức, rồi dao
động lập trường, phai nhạt lý tưởng xã hội chủ nghĩa, hoài nghi chủ nghĩa Mác -
Lênin, băn khoăn về con đường xã hội chủ nghĩa. Trong khi đó, lý luận về chủ
nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta chưa có bước đột
phá, chưa có được thành tựu lý luận về xây dựng chủ nghĩa xã hội mang đặc thù
Việt Nam
Trong bối cảnh toàn cầu hóa
và hội nhập quốc tế, Việt Nam
Sự phụ thuộc lẫn nhau trong xu thế toàn cầu hóa cùng với
sự bùng nổ của công nghệ thông tin, truyền thông đã tạo nên một thế giới ngày
càng phẳng hơn, khoảng cách giữa các quốc gia ngày càng được thu hẹp, sự lan tỏa
của các giá trị ngày càng nhanh chóng. Đặc biệt, sự phát triển mạnh mẽ của thông
tin, truyền thông đã tạo ra môi trường tự do học thuật, tự do ngôn luận và thúc
đẩy mạnh mẽ xu thế dân chủ hóa, minh bạch thông tin. Điều này tạo thuận lợi cho
công tác nghiên cứu, đổi mới hình thức và nâng cao hiệu quả tuyên truyền chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, sự phát triển của các trang
mạng xã hội hiện nay lại là điều kiện tốt để các thế lực thù địch xuyên tạc,
gây dao động, hoài nghi đối với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
tuyên truyền các quan điểm, tư tưởng phản động, phi vô sản trong xã hội ta.
Thực tiễn sau hơn 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới, “đất nước ta đã
đạt được những thành tự to lớn, có ý nghĩa lịch sử trên con đường xây dựng chủ
nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc… Tuy nhiên, bên cạnh những thành tự đạt được,
chúng ta còn nhiều hạn chế, khuyết điểm: Công tác tổng kết thực tiễn, nghiên
cứu lý luận còn bất cập, chưa làm rõ được một số vấn đề đặt ra trong quá trình
đổi mới để định hướng trong thực tiễn…”[1]. Đảng ta xác định, nhiệm vụ của cách mạng hiện
nay là kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; đẩy
mạnh sự nghiệp đổi mới vì mục tiêu dân
giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI
sớm đưa nước ta trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Sự nghiệp
đổi mới được xác định trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh. Việc làm tốt công tác nghiên cứu, cụ thể hóa các quan điểm, luận điểm của
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng quan trọng để tiếp tục
đẩy mạnh công cuộc đổi mới là một yêu cầu quan trọng, hết sức cấp thiết.
Từ năm 1991, Đảng ta xác định nền tảng tư
tưởng của Đảng bao gồm chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Theo đó,
việc bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là vấn đề
cơ bản, xuyên suốt trong công tác tư tưởng, lý luận của Đảng, có ý nghĩa vô
cùng to lớn đối với cách mạng Việt Nam. Sinh thời, Hồ Chí Minh đã khẳng định:
Đảng có vững cách mệnh mới thành công, Đảng muốn vững phải có chủ nghĩa làm
cốt. Vai trò của Đảng không chỉ trong cách mạng giải phóng dân tộc mà còn rất
quan trọng trong cách mạng xã hội chủ nghĩa. Thực tiễn cách mạng Việt Nam hơn 86 năm qua đã chứng minh, sự lãnh đạo
đúng đắn của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam
Ngay từ khi ra đời và trong suốt
quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn đặt công tác tư tưởng, lý
luận lên hàng đầu, coi đó là bộ phận trọng yếu của công tác xây dựng Đảng, góp
phần quan trọng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay,
trước những biến đổi nhanh chóng và phức tạp của tình hình thế giới và trong nước,
Đảng càng quan tâm hơn nữa đến công tác tư tưởng, lý luận nói chung, đẩy mạnh học
tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ tị 05 của Bộ
Chính trị. Đặc biệt, tiếp tục quán triệt sâu sắc Nghị quyết số 37-NQ/TW về công
tác lý luận và định hướng nghiên cứu đến năm 2030: “Kiên trì thế giới quan, phương pháp luận khoa học
và các giá trị cốt lõi của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, truyền
thống tốt đẹp của dân tộc; đồng thời, tiếp thu các thành tựu mới, tinh hoa của
nhân loại. Nâng cao hiệu quả đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch;
uốn nắn những nhận thức lệch lạc”[2].
Nghị quyết đã chỉ ra các hướng cần tập trung nghiên cứu từ nay đến năm 2030,
trong đó việc tiếp tục khẳng định và cụ thể hóa những nguyên lý cơ bản của
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các giá trị bền vững phù hợp với
thực tiễn của Việt Nam; chỉ rõ vấn đề cần bổ sung, phát triển. “Tiếp tục nghiên
cứu có hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, làm rõ sự bổ sung, phát triển sáng tạo chủ
nghĩa Mác - Lênin của Hồ Chí Minh”[3], là hướng nghiên cứu được đặt nên hàng đầu. Cùng với đó,
Nghị quyết xác định các biện pháp chủ yếu
đẩy mạnh công tác lý luận từ nay đến năm 2030. Đây là những định hướng lớn có tầm
chiến lược cho việc bảo vệ, phát triển và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác -
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình hình hiện nay. Cụ thể:
Đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục chủ
nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh
Một trong những phương cách tốt nhất để bảo vệ, phát triển
và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong tình
hình hiện nay là phải làm cho mọi người, trước hết là cán bộ, đảng viên nắm được
những nội dung cơ bản, giá trị, ý nghĩa cũng như mối quan hệ biện chứng giữa chủ
nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Do vậy, cần phải đổi mới nội dung,
hình thức, cách thức tuyên truyền, giáo dục. Đặc biệt, trong tình hình hiện
nay, sự phát triển của khoa học, công nghệ đã tác động, làm thay đổi căn bản
các phương pháp giáo dục truyền thống và làm xuất hiện các hình thức giáo dục mới.
Mặt khác, các thế lực thù địch đang
khai thác, sử dụng các thành quả của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện
đại để xuyên tạc, phủ nhận nền tảng tư tưởng của Đảng. Trước tình hình đó, Đảng
ta chủ trương đổi mới nội dung, chương trình giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin và
tư tưởng Hồ Chí Minh phù hợp với yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và
đào tạo”[4].
Đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cần tập trung làm tốt một số vấn đề: Đẩy
mạnh nghiên cứu, khẳng định rõ tính cách mạng, khoa học, giá trị và ý nghĩa thời
đại của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; Đa dạng hóa các hình thức
tuyên truyền, giáo dục phù hợp với đặc điểm đơn vị, đặc điểm tâm, sinh lý của từng
đối tượng; Tập trung đổi mới nội dung, phương pháp nâng cao chất lượng giảng dạy,
tuyên truyền, theo hướng giúp người học có cách tiếp cận và phương pháp xử lý
thông tin đúng, hình thành nhu cầu tìm hiểu, chủ động tự học, tự nghiên cứu; Làm
tốt tuyên truyền những ngày lễ lớn của đất nước, dân tộc, tổ chức các sự kiện
liên quan đến tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Nâng cao hiệu quả đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch để
bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Thực tiễn cho thấy, trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội
luôn có sự đan xen giữa cái mới và cái cũ, cái tiến bộ với cái lạc hậu. Trong
khi cái mới mà đồng nghĩa với cái tốt bao giờ cũng non yếu cần phải được vun trồng,
bảo vệ, thì cái cũ, cái bảo thủ, lạc hậu lại có sức mạnh, bởi nó đã ăn sâu, bám
rễ, trở thành thói quen của một bộ phận quần chúng. Vì vậy, giữa chúng luôn có
sự cạnh tranh, đấu tranh không khoan nhượng, đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa
xây và chống, xây dựng phải đi đôi với bảo vệ, xây cái mới phải gắn liền với chống
cái cũ.
Trong
bối cảnh hiện nay, để bảo vệ, phát triển
và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đòi hỏi phải
đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn
xuyên tạc hòng làm mất lòng tin của nhân dân, của cán bộ, đảng viên vào lý luận
của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước, vào chế độ xã hội chủ nghĩa, vào công cuộc
đổi mới và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của nước ta.
Để
công tác đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận đạt hiệu quả, cần quán triệt
sâu sắc yêu cầu, phương châm, phương pháp mà Đảng ta đã xác định: “Đấu tranh tư tưởng, lý luận phải nhằm
khẳng định và bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ
trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, truyền thống tốt đẹp của
dân tộc. Đa dạng hóa các hình thức đấu tranh trên cơ sở giữ vững quan điểm và
nguyên tắc; mềm dẻo, linh hoạt, nhân văn trong phương pháp, công khai, minh bạch,
dân chủ, góp phần tạo dư luận xã hội lành mạnh, đồng thuận. Chủ động phê phán,
bác bỏ các quan điểm sai trái, thù địch; đấu tranh làm thất bại âm mưu, hoạt động
chống phá của các thế lực cơ hội, thù địch”[5].
Nâng cao chất lượng, hiệu quả công
tác đảng, công tác chính trị, làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của quân đội
Sức mạnh chiến đấu của quân đội là sức mạnh tổng hợp
của nhiều yếu tố, nhưng trong đó, yếu tố chính trị tinh thần luôn giữ vai trò nền
tảng, quyết định. Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Quân sự mà không có chính trị như cây
không có gốc, vô dụng lại có hại”[6]. Tuy nhiên, yếu tố tạo
nên sức mạnh chính trị của quân đội là sự thấu hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã
hội, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng. Theo đó, chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh là yếu tố tạo nên sức mạnh chiến đấu của quân đội và ngược lại,
quân đội là lực lượng quan trọng trong bảo vệ, phát triển và nâng cao giá trị của
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Do vây, việc nâng cao chất lượng,
hiệu quả công tác đảng, công tác chính trị nhằm làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vai trò chủ đạo trong đời sống chính trị, tinh thần của
mỗi cán bộ, chiến sĩ là vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn quan trọng.
Để quân đội ta luôn là lực lượng chính trị tuyệt đối trung thành, tin
cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Xung kích đi đầu trong đấu tranh bảo vệ,
phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đòi hỏi phải phát huy
cao độ vai trò của cấp ủy, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy các cấp
trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác chính trị, tư tưởng. Tích cực đổi mới nội
dung, hình thức, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục chính trị cho
sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ ở các đơn vị trong toàn quân. Quan tấm xây dựng
môi trường văn hóa ở đơn vị cơ sở, giữ vững và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ
Hồ”; kiên quyết đấu tranh với các quan điểm, tư tưởng sai trái, các hành vi vô
kỷ luật; làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, không để cán bộ, chiến sĩ bị
kẻ xấu lợi dụng, mua chuộc, lôi kéo, không để tệ nạn xã hội xâm nhập vào đơn
vị./.
[1]
Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016,
tr.65.
[2]
Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày 05 tháng 11 năm 2014
[3]
Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày 05 tháng 11 năm 2014
[4]
Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày
05 tháng 11 năm 2014
[5]
Trích Nghị quyết số 37-NQ/TW, ngày 9-10-2014 của Bộ Chính trị khóa XI, về công tác lý luận và định hướng nghiên cứu
đến năm 2030. Dẫn theo: Tạp chí Cộng
sản, số 856 (11-2014), tr.7.
[6] Hồ
Chí Minh, Toàn tập, Nxb Chính trị quốc
gia, Hà Nội, 2011, tập 7, tr.217.
