VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM "THI ĐUA PHẢI CÓ SỰ
LÃNH ĐẠO ĐÚNG" CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VÀO THỰC TIỄN LÃNH ĐẠO PHONG TRÀO
THI DUA YÊU NƯỚC HIỆN NAY
Chủ tịch Hồ Chí Minh ra “Lời kêu gọi thi đua ái
quốc” vào ngày 11-6-1948, phát động phong trào thi đua yêu nước trong toàn
Ðảng, toàn quân và toàn dân tích cực thực hiện nhiệm vụ kháng chiến, kiến quốc.
Thực hiện lời kêu gọi thi đua yêu nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt
Nam, nhân dân ta đã giành được thắng lợi vẻ vang trong lịch sử, thành công
trong công cuộc đổi mới ngày nay. Trải qua 70 năm, tư tưởng thi đua yêu nước
của chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn giữ nguyên giá trị, nhất là những chỉ dẫn về lãnh
đạo phong trào thi đua yêu nước.
1. Chỉ dẫn của Chủ tịch Hồ
Chí Minh về lãnh đạo phong trào thi đua yêu nước
Một là, về vai
trò của lãnh đạo đối với phong trào thi đua yêu nước.
Trong “Lời kêu gọi thi đua
ái quốc”, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu quan điểm “Thi đua phải có sự lãnh đạo đúng”(1).
Điều này có nghĩa là phong trào thi đua yêu nước đạt kết quả tốt thì cần có sự
lãnh đạo đúng, lãnh đạo đúng là điều kiện bảo đảm cho thắng lợi của phong trào
thi đua yêu nước. Hay nói cách khác sự lãnh đạo đúng là nhân tố quyết định
thành công của phong trào thi đua yêu nước; ngược lại, ở nơi nào phong trào thi
đua yếu kém là do có khuyết điểm trong công tác tổ chức lãnh đạo phong trào.
Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ các biểu hiện yếu kém của phong trào thi đua như:
hướng dẫn thiếu thống nhất; chương trình nhiều nơi chưa sát thực tế; kế hoạch
thiếu chu đáo, tỷ mỉ; nơi thì thiếu bền bỉ, nơi thì làm quá sức, nơi thì chưa
tự động… Theo Người, nguyên nhân của tình trạng này là: “Tổ chức và lãnh đạo
còn kém, không phát triển được hết sáng kiến và năng lực của quần chúng. Cơ
quan lãnh đạo các cấp, các ngành, các đoàn thể, các địa phương thiếu sự phối
hợp với nhau, thiếu sự tổng kết và trao đổi kinh nghiệm”(2).
Sự lãnh đạo đúng của các
chủ thể đối với phong trào thi đua yêu nước phải là một quá trình xuyên suốt từ
chuẩn bị đến tổ chức thực hiện và cả sau mỗi đợt thi đua: “Trước khi thi đua
phải chuẩn bị đầy đủ (giải thích, cổ động, xét kỹ kế hoạch mỗi nhóm, mỗi
người). Trong lúc thi đua, phải thiết thực đôn đốc, giúp đỡ, sửa đổi. Sau đợt
thi đua, phải thiết thực kiểm tra, tổng kết, phổ biến kinh nghiệm, khen thưởng
những người kiểu mẫu, nâng đỡ những người kém cỏi”(3).
Hai là, lãnh
đạo công tác tuyên truyền, giáo dục, cổ động nhân dân thi đua yêu nước.
Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ
yêu cầu phát huy sức mạnh của toàn dân, động viên đông đảo nhân dân tích cực
tham gia phong trào yêu nước. Vận động tất cả người dân Việt Nam thi đua yêu
nước: “Mỗi người dân Việt Nam, bất kỳ già, trẻ, gái trai; bất kỳ giàu nghèo,
lớn, nhỏ đều phải trở nên một người chiến sĩ tranh đấu trên mặt trận: Quân sự,
Kinh tế, Chính trị, Văn hóa”(4). Muốn thuyết phục được nhân dân, cần
lãnh đạo công tác tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục để nhân dân hiểu rõ ý
nghĩa, tác dụng của thi đua yêu nước: “Thi đua là một cách rất tốt, rất thiết
thực để làm cho mọi người tiến bộ. Thi đua giúp cho đoàn kết chặt chẽ thêm. Và
đoàn kết chặt chẽ để thi đua mãi”(5). Hơn nữa, thi đua yêu nước đem
lại cả lợi ích chung và lợi ích riêng: “Thi đua ái quốc là ích lợi
cho mình, ích lợi cho gia đình mình và lợi ích cho làng cho nước, cho dân tộc”(6).
Bên cạnh đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh mối quan hệ chặt chẽ giữa thi đua
và yêu nước, chỉ ra tiêu chí nhận diện người yêu nước là người tham gia vào
phong trào thi đua: “Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua. Và,
những người thi đua là những người yêu nước nhất”(7).
Ba là, lãnh
đạo xây dựng phong trào thi đua yêu nước một cách thiết thực và toàn diện.
Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ
điều kiện bảo đảm cho thắng lợi của phong trào thi đua là phải có “sựlãnh
đạo thiết thực và toàn diện”(8). Trước hết, cần lãnh đạo
xây dựng kế hoạch thi đua một cách tỷ mỉ, “phải do từng đơn vị nhỏ, từng gia
đình, từng cá nhân bàn bạc kỹ, hiểu biết thấu, vui vẻ làm”. Kế hoạch thi đua
yêu nước phải bảo đảm tính “thiết thực, rõ ràng, đúng mực, phải tuyệt đối tránh
sự sơ suất, “đại khái”, quá cao, phiền phức, miễn cưỡng”. Nội dung thi đua nhằm
thực hiện nhiệm vụ chính trị của từng giai đoạn, thi đua trên các phương diện:
tăng gia sản xuất, công việc hằng ngày và học tập. Khi phát huy được sự tham
gia của mọi người dân vào việc xây dựng kế hoạch thi đua thì sẽ nâng cao được
tinh thần tự giác, hăng hái thi đua, làm cho “mọi người đều thi đua, mọi việc
đều có thi đua”.
Bốn là, lãnh
đạo kiểm tra công tác thi đua, tổng kết, phổ biến kinh nghiệm, khen thưởng
người kiểu mẫu, nâng đỡ người kém cỏi.
Kiểm tra công tác thi đua
nhằm kiểm điểm xem chủ trương, kế hoạch thi đua có đúng đắn không, phát huy ưu
điểm, khắc phục khuyết điểm. Theo Người, kiểm tra là một phương thức lãnh đạo
của Đảng: “nhân lúc quần chúng thực hành, ta xem xét lại, coi ý kiến đó đúng
hay không. Rồi lại tập trung ý kiến của quần chúng, phát triển những ưu điểm,
sửa chữa những khuyết điểm, tuyên truyền, giải thích, làm cho quần chúng giữ
vững và thực hành.
Cứ như thế mãi thì lần sau
chắc đúng mực hơn, hoạt bát hơn, đầy đủ hơn trước.
Đó là cách lãnh đạo cực kỳ
tốt”(9).
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn
mạnh nhiệm vụ: tổng kết, phổ biến kinh nghiệm, khen thưởng những người kiểu
mẫu, nâng đỡ những người kém cỏi. Nêu gương người kiểu mẫu, người tốt việc tốt
là một phương pháp hay, thúc đẩy phong trào thi đua yêu nước phát triển sâu
rộng bởi lẽ: “một tấm gương sống có còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn
tuyên truyền”(10).
Khen thưởng là nội dung
quan trọng của công tác thi đua nên Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu phải tiến hành
kịp thời, chính xác, công khai, dân chủ để phát huy tác dụng động viên, giáo
dục, nêu gương, cổ vũ phong trào thi đua. Hơn nữa, khen thưởng phải đúng người,
đúng việc, người được khen thưởng phải được quần chúng tôn vinh, khâm phục. Bên
cạnh đó, Người cũng nhắc nhở, phê bình tình trạng: “Báo cáo giả dối. Thành công
ít, thì suýt ra nhiều. Còn khuyết điểm thì giấu đi không nói đến”(11).
Như vậy, những chỉ dẫn của
Chủ tịch Hồ Chí Minh về sự lãnh đạo đúng đối với công tác thi đua vẫn giữ
nguyên giá trị, cần vận dụng sáng tạo trong giai đoạn hiện nay.
2. Giải pháp chủ yếu tăng
cường lãnh đạo phong trào thi đua yêu nước trong giai đoạn hiện nay
Một là, nâng
cao nhận thức và trách nhiệm của các cấp ủy, chính quyền, cán bộ và đảng viên
trong lãnh đạo phong trào thi đua
Nâng cao nhận thức và trách
nhiệm của cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên và nhân dân về vai trò, ý
nghĩa của công tác lãnh đạo phong trào thi đua hiện nay. Các cấp ủy đảng phải
xác định lãnh đạo công tác thi đua, khen thưởng là nội dung lãnh đạo quan
trọng. Các cấp uỷ đảng tổ chức lớp học tập, quán triệt các quan điểm, chủ
trương chính sách của Đảng về thi đua, khen thưởng trong các văn kiện, nghị
quyết, chỉ thị của Đảng, sự chỉ đạo và quản lý của nhà nước đối với công tác
thi đua, khen thưởng trong các văn bản pháp lụât của nhà nước. Tăng cường công
tác tuyên truyền các phong trào thi đua yêu nước trong cán bộ, công chức, viên
chức và các tầng lớp nhân dân. Phát huy vai trò của các cơ quan báo chí, truyền
thông trong tuyên truyền về ý nghĩa, mục tiêu, nội dung, kế hoạch, tiêu chí
đánh giá thi đua.
Hai là, kiện
toàn tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động của Hội đồng Thi đua - Khen thưởng
các cấp
Hội đồng Thi đua - Khen
thưởng các cấp cần làm tốt công tác tham mưu đề xuất với cấp ủy và chính quyền
đề ra các chủ trương, biện pháp đẩy mạnh phong trào thi đua trong từng năm và
trong từng giai đoạn; thực hiện tốt chế độ họp định kỳ (và đột xuất) để thông
qua chương trình, kế hoạch công tác; thường xuyên có kế hoạch kiểm tra công tác
thi đua khen thưởng; kịp thời phát hiện các nhân tố điển hình tiên tiến tại cơ
quan, đơn vị, từ đó có kế hoạch bồi dưỡng, nhân điển hình ra toàn thể cơ quan,
đơn vị mình; phát huy hơn nữa trách nhiệm của từng thành viên trọng việc đề
xuất, lựa chọn các tập thể, cá nhân xứng đáng để khen thưởng và đề nghị cấp
trên khen thưởng.
Nâng cao chất lượng đội ngũ
cán bộ, công chức làm công tác thi đua khen thưởng, tạo đột phá thúc đẩy nâng
cao chất lượng hoạt động của Hội đồng Thi đua - Khen thưởng các cấp. Cần tập
trung xây dựng mô tả vị trí việc làm và xác định tiêu chuẩn người cán bộ công
chức thi đua khen thưởng. Coi trọng, đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng
cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức cho cán bộ, công chức làm
công tác thi đua khen thưởng. Tăng cường bồi dưỡng phương pháp, kỹ năng làm
việc cho cán bộ làm công tác thi đua khen thưởng các cấp nhằm làm cho họ đủ
năng lực thẩm định, phát hiện, đề xuất các cá nhân, tập thể là điển hình tiên
tiến, nhân tố mới, mô hình mới để tuyên truyền, nhân rộng. Bố trí, phân công
cán bộ có năng lực lãnh đạo, ngang tầm đảm đương được nhiệm vụ quản lý nhà nước
về thi đua, khen thưởng.
Ba là, đổi
mới công tác phát động, chỉ đạo thực hiện, sơ kết, tổng kết và khen thưởng các
phong trào thi đua yêu nước
Phát động phong trào thi
đua với nhiều hình thức như: mở hội nghị phát động thi đua riêng biệt hoặc gắn
với hội nghị tổng kết công tác thi đua, khen thưởng của năm trước sau đó phát
động phong trào thi đua hoặc gắn với các cuộc mít tinh kỷ niệm ngày lễ lớn của
dân tộc, ngày truyền thống hoặc sự kiện quan trọng của địa phương, đơn vị; ban
hành các văn bản hướng dẫn nội dung, mục tiêu, tiêu chí thi đua…
Xây dựng kế hoạch tuyên
truyền, phổ biến, tham quan, học tập kinh nghiệm, cách làm hay, sáng tạo, hiệu
quả của điển hình tiên tiến. Tổ chức tốt các hình thức, biện pháp tuyên truyền
về những kinh nghiệm, cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả, những gương sáng người
tốt, việc tốt. Quan tâm phát hiện nhân tố mới, bồi dưỡng điển hình tiên tiến và
nhân rộng các điển hình thông qua việc tổng kết và phát động phong trào học tập
các điển hình tiên tiến. Phát huy vai trò của các phương tiện thông tin đại
chúng trong công tác phát hiện, bồi dưỡng, tổng kết và nhân điển hình tiên
tiến.
Bốn là, phát
huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong việc tổ chức
triển khai các phong trào thi đua và bình xét khen thưởng
Trong việc tổ chức triển
khai các phong trào thi đua và bình xét khen thưởng, người đứng đầu có vai trò
rất quan trọng đối với bảo đảm cho phong trào thi đua thiết thực, hiệu quả.
Muốn vậy, người đứng đầu phải có nhận thức đúng đắn, đầy đủ về mục tiêu, nội
dung, hình thức, phương pháp, tiêu chí đánh giá kết quả thực hiện của các phong
trào thi đua yêu nước và có năng lực lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức tốt các phong
trào, làm cho phong trào thi đua yêu nước phát triển sâu rộng, xuất hiện nhiều
gương điển hình tiến tiến, nhân tố mới, mô hình mới; khen thưởng kịp thời,
chính xác. Người đứng đầu cơ quan, đơn vị có trách nhiệm thường xuyên theo dõi,
hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra các các tập thể, cá nhân thuộc cơ quan, đơn vị
trong việc tổ chức và tham gia các phong trào thi đua yêu nước; chỉ đạo việc
hướng dẫn tổ chức bình xét, khen thưởng theo thẩm quyền và trình cấp trên khen thưởng
cho các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc tiêu biểu trong phong trào thi
đua. Bên cạnh đó, người đúng đầu cơ quan, đơn vị phải thực sự khách quan, trung
thực trong việc đánh giá thi đua.
Năm là, xây
dựng quy chếphối hợp giữa chính quyền với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân
dân trong tổ chức các phong trào thi đua và công tác khen thưởng
Dưới sự lãnh đạo của cấp ủy
đảng cùng cấp, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dânđều có
trách nhiệm tham gia thực hiện phong trào thi đua yêu nước theo chức năng,
nhiệm vụ, chính quyền. Cấp ủy đảng cùng cấp lãnh đạo chính quyền, Mặt trận Tổ
quốc và các đoàn thể nhân dânxây dựng quy chế phối hợp và thực hiện nghiêm quy
chế. Chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể có kế hoạch, biện pháp cụ thể tổ chức
thực hiện phong trào thi đua yêu nước, chấp hành nghiêm túc sự lãnh đạo và chịu
trách nhiệm trước cấp ủy, tổ chức đảng về kết quả tổ chức các phong trào thi
đua yêu nước. Cơ quan chính quyền chủ động phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, các
đoàn thể nhân dân và các cơ quan thông tin đại chúng có kế hoạch, biện pháp cụ
thể tổ chức thực hiện phong trào thi đua yêu nước trong toàn thể các tầng lớp
nhân dân hưởng ứng, tham gia các phong trào thi đua yêu nước.
Sáu là, tăng
cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về thi đua, khen
thưởng và giải quyết kịp thời khiếu nại, tố cáo, xử lý nghiêm vi phạm pháp luật
về thi đua, khen thưởng
Cấp uỷ đảng thường xuyên
kiểm tra việc thực hiện công tác thi đua, khen thưởng của các tổ chức trong hệ
thống chính trị, nhất là hoạt động quản lý nhà nước của các cấp chính quyền đối
với công tác thi đua, khen thưởng.
_________________
(1), (3), (5), (7) Hồ Chí
Minh, Toàn tập, t.7, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.146,
146, 146, 407
(2), (6), Hồ Chí
Minh, Toàn tập, t.6, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.134,
170.
(4), (9), (11) Hồ Chí
Minh Toàn tập, t.5, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.556,
330-331, 341.
(8) Hồ Chí Minh, Toàn
tập, t.11, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.496.
(10)Hồ Chí Minh, Toàn
tập, t.1, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.284.
TS Lê Thị Minh Hà
Học viện Chính trị quốc gia
Hồ Chí Minh
http://lyluanchinhtri.vn/home/index.php/bai-noi-bat/item/2538-van-dung-quan-diem-thi-dua-phai-co-su-lanh-dao-dung-cua-chu-tich-ho-chi-minh-vao-thuc-tien-lanh-dao-phong-trao-thi-dua-yeu-nuoc-hien-nay.html